Orta Gerilim Kablolarını test etmek için kullanılan izolasyon test cihazları iki kategoride bulunmaktadır: Delinme Gerilimi Test Cihazları (DC Hipot) ve Düşük Frekanslı Gerilim Test Cihazları (VLF/AC Hipot). Hangi cihazı kullanmanız gerektiği kablonun cinsine bağlıdır.
PILC İzolasyonlu kabloları test etmek için CENELEC HD 621 / DIN VDE 0276-621 standartlarına göre 3 farklı seçenek vardır:
- 45-65 Hz AC Testi
- 0.1 Hz VLF Testi
- DC Testi
Plastik (XLPE,PE,EPR,HEPR) izolasyonlu kablolarda test seçenekleri de şunlardır:
- 45-65 Hz AC Testi
- 0.1 Hz VLF Testi
Bu standarda göre Plastik izolasyonlu kablolarda DC-Testi yapılmamalıdır!
Daha önce topraklaması yapılmış bir binanın topraklamasını kontrol etmek istediğimizde karşımıza çeşitli problemler çıkmaktadır. Topraklaması ölçülecek yere, yakın toprak alan bulunamamakta veya bulunan toprak alanına kadar cihazın kablosu yetişmemektedir. Kazıklı ölçüm yapılan sistemlerde kablo boyları genellikle 20-25 metreyi geçmemektedir (bazı cihazlarda 50 metredir). Ayrıca üst katlarda, bir bilgisayar veya herhangi bir sistemi kurmak istediğinizde, mutlaka kontrol etmek zorunda olduğunuz en önemli konu, prizin topraklamasının iyi olup olmadığı, nötr ve fazın doğru olup olmadığı veya priz içinde herhangi bir kısa devre bulunup bulunmadığını test etmektir. Bir çok yerde prizde meydana gelen aksaklıktan dolayı cihazlarınız zarar görmekte fakat siz bunun farkında olmamaktasınız.
Bütün bunların çözümü size Kyoritsu’dan (Japon) Model 4140 numaralı cihaz iledir. Bu cihazın fişini prize taktığınız zaman (eğer faz ve nötr ters takılırsa cihazda kırmızı ışık yanarak sizi ikaz eder) önce voltajı görebilir ve test butonuna bir kere bastığınızda da anında prizinizdeki topraklamanın iyi olup olmadığını ve kaç ohm olduğunu öğrenebilirsiniz. Binadaki bütün prizleri tek tek dolaşarak 5-10 dakika içinde bir çok prizi test edebilirsiniz.
Cihazın diğer önemli özelliği, PSC testi yani “beklenen kısa devre akımı testi” dir. Bu cihazın anahtarını PSC test bölümüne getirip, 200A/2000A veya 20kA kademelerinden birinde iken, test butonuna bastığınızda, fazdan toprağa kısa devre olma halinde, kaç ampere kadar akım geçebileceğini test etmiş olursunuz. Bu ölçümün amacı, devredeki koruyucu aygıtlardan ne kadar akım geçip/geçmeyeceğinin görülebilir olmasıdır.
Yaptığımız bazı testlerde, prizden PSC ölçümü yapıldığında, iyi olduğunu zannettiğimiz sistemimizden ancak 3A, 10A çekilebileceğini görmekteyiz. Bu durumda,devredeki koruma aygıtlarının,toprak kısa devresinde görev yapmayacağı ve ilave koruma aygıtlarına (ölçü aletinin göstermiş olduğu değerlerden istifade ederek buna uygun kaçak akım şalteri koymak, veya kaçak akım şalteri ayarlarını buna göre güncellemek) ihtiyaç olduğu anlamı çıkarılmaktadır.
Elektronik devreleri sigortalar yardımı ile aşırı akımlardan koruruz. Bir sigortayı test etmek için önce sigortayı devreden sökün ve iki ucunu ohmmetrenin iki probuna değdirin. Sağlam sigortada direnç sıfır ohm gösterilecek, arızalıda ise yüksek bir ohm değeri görülecektir.
En pratik direnç ölçme şekli Ohmmetre kullanılarak yapılır. Ohmmetreler genelde tek bir cihaz olmayıp multimetre gibi birden fazla ölçüm yapabilen cihazların bir seçeneği olarak bulunur. Multimetre kullanılıyorsa seçme düğmesi ohmmetreye (Ω) getirilir.
Bir yerin direncini ölçerken ohmmetrenin iki probu direncin iki ucuna bağlanır ve göstergede çıkan sonuç okunur. Direnç ölçülürken ölçülen elemanın bir devreye bağlı olmaması ve gerilim altında olmaması gerekir yoksa yapılan ölçümler hatalı olabilir.
Fabrikasyon hatası olan cihazlar orijinal ambalajı içerisinde ve ambalajı yıpranmamış, yırtılmamış olmalı ve cihazın dış görünümünde kesinlikle hasar olmamalıdır. Cihazla birlikte aldığınız faturanın bir kopyası da cihaz ile birlikte gönderilmelidir.
Data Hold özelliğine sahip cihazlar ölçülen değerleri belleklerinde saklayabilirler.
MCB (Mechanical Circuit Breaker) Türkçe adıyla minyatür devre kesicileri veya otomatik sigortalardır. Devreyi yüksek akım ve kısa devre akımından korumak amacıyla kullanılır. Devreden geçen akım belirli bir değerin üstüne çıkınca veya bir kısa devre durumunda otomatik sigorta elektrik bağlantısını keser.
RCD (Residual Current Device) kaçak akım rölesidir. Fazdan devreye giren akım nötr hattından devreyi tamamlamıyorsa toprak üzerinden Loopu tamamlar. RCD sigortası bu tarz durumlarda atarak Loopun insan üzerinden tamamlanmasını önler.
PAT Testerlar elektronik cihazların kaçak akım testi de dahil bir çok elektriksel güvenlik testinin yapılmasını sağlarlar.
Elektrikli test ve ölçü aletlerinde garanti sadece fabrikasyon hataları için geçerli olup kullanıcının yaptığı hatalar garanti kapsamı dışındadır. Çünkü yaptığınız test ve ölçümlerde hata yapabilirsiniz veya yanlış konumda yanlış sistemleri ölçebilirsiniz. Böyle durumlarda cihazınız iyi bir marka ise bu tür hatalarda buzzer ile sesli ikaz sinyali verir, cihazınızı derhal ölçtüğünüz yerden çıkarmanız gerekir, aksi takdirde 30 ila 40 saniye arasında cihazınız bu hatanızdan dolayı hasar görür.
Fabrikasyon hataları genellikle ilk bir hafta içinde belli olur. Örneğin; aynı ölçümü aynı yerde arka arkaya birkaç defa yaptığınızda her seferinde farklı değerler alıyorsanız bu fabrikasyon hatasıdır.
Cihazınız aylarca veya daha uzun bir süre düzgün çalışmış ise daha sonra herhangi bir kademesi veya fonksiyonu çalışmıyorsa bu durumda kullanıcı hatası aranır.
Cihazınız yanmış ise arka kapağın olduğu yer yanık kokar veya kapağı açtığınızda bu koku etrafa yayılır. Böyle durumlarda cihazınız kesinlikle garanti kapsamı dışındadır.
Her türlü şartlarda 3 yıl 5 yıl garantilidir diye satılan ürünlerin asla elektronik devresinde bir oynama yapmazsınız. Örneğin bir buzdolabı aldığınızda sadece fişini prize takarsınız. Eğer buzdolabınız iyi soğutmuyorsa veya dengesiz çalışıyorsa bu fabrikasyon hatasıdır veya voltajdan kaynaklanıyorsa bu problem de Elektrik kurumunun hatasıdır.
Kablolarda ısınmayı önlemek için bakır veya aluminyum gibi direnci düşük malzemeler kullanılır. Genellikle dirençleri 5 Ohm’dan küçüktür.
Kablo testi yapılmadan önce mutlaka ölçü aletinin kabloları test edilmelidir. Eğer test için kullanılan kablolarda kopukluk var ise, ölçümlerde hata çıkar ve istenilen sonuca ulaşılamaz.